Ağustos 2025’te Türkiye-Suriye sınırına yakın, Güneydoğu Anadolu’nun tarihi kenti Mardin’de gerçekleştirilen 5. Uluslararası Güvenlik ve/veya İnsan Hakları Yaz Okulu büyük bir başarıyla tamamlandı. İnsan Hakları Akademisi, FNF Türkiye ve FNF Cenevre Ofisi tarafından düzenlenen program, uluslararası diyalog, öğrenme ve iş birliği için benzersiz bir platform sundu. 16 farklı ülkeden gelen 20’den fazla genç katılımcı programa kabul edildi; öncesinde ise dünyanın dört bir yanından 700’den fazla başvuru alınmıştı.

Yaz Okulu, belirsizlik çağında güvenlik politikaları ile insan hakları ilkelerinin nasıl bir arada var olabileceğini ve birbirini nasıl güçlendirebileceğini ele almayı amaçladı. Program, Avrupa, Orta Doğu, Latin Amerika, Afrika ve diğer bölgelerden gelen katılımcıları bir araya getirerek farklı mesleki ve akademik geçmişleri buluşturdu. Bu çeşitlilik yalnızca kültürlerarası bir etkileşim yaratmakla kalmadı, aynı zamanda ortak sorunların ve çözümlerin keşfedilmesine de imkân tanıdı.

Mardin’deki resmi açılışta FNF Türkiye, İnsan Hakları Akademisi ve Prof. Dr. Çiğdem Üstün (EDAM) tarafından hoş geldiniz konuşmaları ve tanışma etkinlikleri yapıldı. Sonraki oturumlarda ise seçkin uzmanlar yer aldı: Büyükelçi (E) Mustafa Osman Turan, Arda Okçu (UNHCR Ankara), Sine Özkaraşahin (NATO), Can Selçuki (Research Istanbul), Burak Dalgın (girişimci, yatırımcı ve milletvekili), Anusha Zubairy (Türk Kızılay) ve Dr. Ümit Şahin (İstanbul Politikalar Merkezi).

Konuşmacılar göç yönetişimi, güvenlik kültürleri, teknoloji ve açık toplumlar, insancıl hukuk ve çevresel güvenlik konularında değerli katkılar sundular. Yaz Okulu’nun en güçlü yönlerinden biri, teoriyi uygulamaya dönüştüren etkileşimli atölye çalışmaları oldu. Üç atölye boyunca katılımcılar, dikkatle tasarlanmış vaka çalışmaları üzerinde grup halinde çalıştılar.

Bu senaryolar arasında iklim, çatışma ve yerinden edilme; sınır anlatılarında bilginin kullanımı; ve kentsel güvenlik ile toplumsal uyum yer aldı. Daha sonraki atölyelerde, güvenlik söylemlerini şekillendiren korku anlatıları tartışıldı ve son olarak katılımcılar kurgusal kriz senaryolarına insan haklarını gözeten pratik yanıtlar geliştirmeye davet edildi. Bu yöntem, katılımcıların derslerde edindikleri bilgileri uygulamalarına, akranlarıyla tartışmalarına ve güvenlik ile insan haklarını gerçek hayatta nasıl bağdaştırabileceklerine dair somut stratejiler geliştirmelerine olanak tanıdı. Ortaya çıkan enerji ve yaratıcılık, iş birliğine dayalı problem çözmenin küresel sorunlara yenilikçi çözümler üretebileceğini gösterdi.

Dersler ve atölyelerin ötesinde, program kültürel ve sosyal ağ kurma açısından da zengin fırsatlar sundu. “Yolda Özgürlük” başlıklı kültürel gezi kapsamında şehrin tarihî ve kültürel çeşitliliği deneyimlendi. Geleneksel mekânlarda paylaşılan yemekler ise katılımcılara kişisel bağlar kurma ve kendi ülkelerinden deneyimlerini paylaşma fırsatı verdi. Yaz Okulu, katılımcıların grup sunumlarını yaptığı, sertifikaların verildiği ve veda yemeğiyle taçlandırılan kapanış günüyle sona erdi.

Ortam hem kutlama havasında hem de ileriye dönük bir atmosferdeydi. Katılımcılar, hafta boyunca kazandıkları bilgi, beceri ve ağlardan bahsederek, akademik katkıların, akran öğreniminin ve deneyimsel çalışmaların birleşiminin Yaz Okulu’nu dönüştürücü bir deneyime dönüştürdüğünü vurguladılar. Bu yıl ayrıca, katılımcıların Yaz Okulu’nun temalarını eleştirel bir şekilde yansıtmasını teşvik eden bir makale yarışması duyuruldu. Seçilen makaleler yayımlanacak ve genç uzmanların seslerini daha geniş bir kitleye ulaştıracak.

Sonuç olarak, 5. Uluslararası Güvenlik ve/veya İnsan Hakları Yaz Okulu, akademik uzmanlık, uygulamalı vaka çalışmaları, kültürlerarası diyalog ve kurumsal desteğin bir araya gelmesiyle güçlü bir etki yarattı. Gelecek nesil liderlerin güvenlik ve insan haklarını birlikte yeniden düşünmelerine zemin hazırlayan bu program, katılımcıları edindikleri dersleri gelecekteki çalışmalarına taşımak için ilham verdi.